مهرهها توسط ديسك و دو مفصل كوچك به نام “مفصل فاست” به يكديگر متصل ميشوند؛ اين ديسك تشكيل شده از بافتهاي رابط محكم نگهدارندهي يك مهره روي مهره ديگر، به مثابه ضربهگير و محافظ بين مهرهاي عمل ميكند و مانع سايش آنها روي يكديگر ميشود. ديسك و مفصلهاي فاست حركت مهرهها را ممكن ميسازند و به ما اجازه ميدهند تا گردن و كمر را خم كنيم و بچرخانيم. ديسك گردن از لايه خارجي يا محيطي محكمي به نام “آنولوس فيبروزوس” و مركز ژلاتيني مانندي موسوم به “نوكلئوس پولپوزوس” تشكيل ميشود كه مركز آن در پيامد بالا رفتن سن به تدريج آب خود را از دست ميدهد و در نتيجه از خاصيت ضربهگيري و حفاظتي ديسك كاسته ميشود. لايه محيطي ديسك نيز به موازات تحليل رفتن آن، پاره ميشود و در نتيجه جابهجا شدن مركز ديسك (بيماري پارگي يا فتق ديسك گردن) از راه شكاف پديد آمده در لايه محيطي و راه يافتن آن به درون فضاي اشغال شده توسط عصبها و نخاع ممكن ميگردد. سپس ديسك گردن برجسته به عصبها فشار ميآورد و موجب برانگيختن درد، كرختي يا بيحسي، گزگز كردن يا ضعف در شانهها يا بازوها ميشود. متخصص ستون فقرات هنگام معاينه بيمار، واكنشها، حس و قدرت بازوها را بررسي ميكند تا از ميزان تأثيرگذاري فتق ديسك اطلاع يابد. اين بيماري به ندرت به نخاع فشار وارد ميكند يا باعث بروز مشكل در پا ميشود.
علت بوجود آمدن ديسك گردن
ديسك گردن معمولاً به موازات پا به سن گذاشتن در نتيجه فرايندي موسوم به تحليل ديسك به گونهاي متلاشي ميشوند كه فضاهاي بين مهرهها كاهش و احتمال فتق و بيرون زدگي ديسك گردن را افزايش مييابد.خم كردن رو به جلوي گردن، حالت اندامي نامناسب (قوز كردن) به ويژه هنگام خوابيدن يا نشستن، فعاليتهاي درگير كنندهي بازوها در جلوي بدن (براي مثال: ظرف شستن، رانندگي و …) و بلند كردن اشياء چهار حركتي هستند كه همگي هر روز انجام ميدهيم و در صورت تكرار، طول كشيدن يا شديد بودن به بيرون زدگي ديسك گردن دامن ميزنند.
دلايل و علت ديسك گردن در ادامه ذكر شده است:
صدمه ديدن گردن يا كمر و پشت بدن
رگ به رگ شدن و پيچ خوردن
بلند كردن اشياء به شيوه نامناسب
چاقي
استعمال دخانيات
علائم و نشانه ها
از جمله علائم ديسك گردن درد تيركشنده يا سنگين، گرفتگي يا اسپاسم عضله، ضعف، گزگز كردن يا درد ارجاعي مي باشد. اما اين نكته را به خاطر بسپاريد كه فتق ديسك گردن گاهي اوقات با هيچ علامتي همراه نيست و به اصطلاح بيمار دچار پارگي ديسك بدون علايم ديسك گردن ميشود. ديسك بين مهرهاي برجسته (بيرون زدگي) يا فتقدار ميشود، اما اگر به عصب يا نخاع فشار نياورد، علائمي مانند درد نيز بروز نخواهد يافت. اكنون بهتر است به معرفي نشانه هاي ديسك گردن بپردازيم كه بسته به محل فتق يا برجستگي ديسك در هر بيمار با بيمار ديگر متفاوت است. بيمار در صورت ابتلا به اين بيماري با علائم زير مواجه خواهد شد:
گردن درد
شانه درد
خشكي يا گرفتگي عضلههاي گردن
درد منتشر شونده يا سرايت كننده به بازو(ها): اين نوع درد را درد ارجاعي يا راديكولوپاتي گردن نيز ميگويند.
تشخيص
دربعضي ازمواقع پزشك براي تشخيص دقيق تر علل ديسك گردن و گرفتن تصاويري از علت گردن درد و ديسك گردن آزمايش هاي عكس برداري را توصيه ميكند.
ابتلا به فتق ديسك گردن و موقعيت آن غالباً به كمك ارزيابي باليني كامل جهت تعيين ويژگي و محل درد و معاينه گردن و بررسي دقيق هر گونه ضعف، بيحسي يا واكنش غيرطبيعي تشخيص داده ميشود. تصاوير پرتونگاري (اشعه ايكس)، مقطعنگاري رايانهاي (سي.تي.اسكن) و تصويربرداري رزونانس مغناطيسي (ام.آر.آي.) براي تأييد تشخيص پزشك مورد استفاده قرار ميگيرند. اگرچه در تصاوير اشعه ايكس، خارها يا زائدههاي استخواني و باريك شدن فضاي ديسك در نتيجه تحليل رفتن و پير شدن ستون فقرات مشخص ميشود، اما فتق ديسك گردن يا عصبهاي ستون فقرات آشكار نميشود.
ام.آر.آي. و سي.تي. اسكن تصاوير جامعتري از تمام اجزاء ستون فقرات (مهرهها، ديسكها، نخاع و عصبها) به دست ميدهد و اكثر موارد اين بيماري در آنها معلوم ميشود. ضمناً بررسيهاي الكتريكي (هدايت عصبي) نيز به منظور جستجوي نشانهها يا شواهد آسيب عصبي ناشي از فتق ديسك به كار برده ميشوند.
درمان
بيرون زدگي و پارگي ديسك گردن بيماري نسبتا شايعي مي باشد، ا اما خبر خوش اين است كه اكثر ما بدون نياز به جراحي بهبود خواهيم يافت و معمولاً درمان ديسك گردن بدون جراحي مانند فيزيوتراپي ديسك گردن و كمر و حركات اصلاحي و ورزش ديسك گردن مي باشد. همچنين از اين روش هاي مي توان بعد از عمل جراحي ديسك به منظور توانبخشي بعد از درمان پارگي ديسك گردن بيمار نيز استفاده كرد.
در ادامه روش ها و راه هاي درمان ديسك گردن ذكر خواهد شد. پزشك با توجه به شرايط بيماري بهترين روش را براي وي تجويز خواهد كرد.اولين مرحله در درمان ديسك گردن استراحت است .استراحت گردن با بي حركت كردن آن حاصل مي شود .